Agresja to zamierzone zachowanie, mogące występować w formie otwartej lub symbolicznej (np. agresja słowna). Wyróżnia się agresję:
instrumentalną oraz wrogą:
Agresja instrumentalna jest narzędziem osiągania jakiegoś celu w myśl zasady „cel uświęca środki”, wyzwalana chęcią przejęcia rzeczy, przedmiotów, wartości, stanowiska, które należą do innego człowieka.
Agresja wroga jest powodowana zamiarem wyrządzenia szkody i krzywdy.
skierowaną na zewnątrz, na otoczenie albo też na samego siebie, mówimy wówczas o autoagresji (której najwyższym przejawem jest samobójstwo).
Objawy
Przejawy agresji mogą być nie tylko fizyczne (bicie czy wandalizm), ale także werbalne w postaci różnego rodzaju wyzwisk, wyśmiewania, grożenia, krytykowania.
Autoagresja może objawiać się w obserwowalnej formie samookaleczania, jak również bardziej zamaskowanej postaci – autodestrukcyjnych myśli i negatywnych przekonań o sobie samym.
Przyczyny
Agresja jest po części mechanizmem wrodzonym, sterowanym przez ośrodki mózgowe takie jak podwzgórze czy ciało migdałowate, po części natomiast stanowi efekt uczenia się.
Agresja jest po części wrodzonym popędem, naturalną gotowością jednostki do walki o swoje prawa i przetrwanie. Zależy ona również od indywidualnego wyposażenia biologicznego jednostki, czyli od poziomu hormonów (zwłaszcza testosteronu) i neurotransmiterów.
Agresja jest też po części zachowaniem nabytym, wyuczonym, rezultatem norm, nagród, kar oraz modeli, z którymi się zetknęliśmy (także pochodzących z telewizji czy gier). Może wynikać z przykrych doświadczeń i (lub) przewidywanych korzyści, czyli podniet.
Agresję może wyzwalać wysoki poziom frustracji, czyli nieprzyjemnego uczucia, które rodzi się, kiedy coś zablokuje dążenie jednostki do upragnionego celu.
Najbardziej wielostronnym i skutecznym oddziaływaniem jest Trening Zastępowania Agresji. Składa się on z trzech elementów:
treningu umiejętności społecznych, który poprzez modelowanie, odgrywanie ról, informacje zwrotne, generalizację i transfer rozwija m.in. umiejętność prowadzenia rozmów, przekonywania, proszenia o pomoc i pomagania, a także wyrażania swoich uczuć, radzenia sobie z niepowodzeniem czy presją grupy.
treningu kontroli złości, podczas którego osoba uczy się identyfikować czynniki (zewnętrzne i wewnętrzne) wyzwalające złość oraz indywidualne sygnały wskazujące na wystąpienie tej emocji, a także poznaje i uczy się stosować techniki redukcji gniewu (np. ćwiczenia oddechowe), dialog wewnętrzny oraz własną samoocenę.
treningu wnioskowania moralnego skoncentrowanego na zwiększaniu poczucia przyzwoitości, sprawiedliwości oraz uwzględniania praw i potrzeb innych osób.
Chcesz być na bieżąco z wydarzeniami i newsami psychologicznymi?
Zapisz się do newslettera!
Serwis na swoich stronach www wykorzystuje m.in. pliki cookies w celu zapewnienia Ci maksymalnego komfortu podczas przeglądania serwisu i korzystania z usług. Jeśli kontynuujesz przeglądanie naszej strony bez zmiany ustawień przeglądarki, przyjmujemy, że wyrażasz zgodę na użycie tych plików. Jednak zawsze możesz zmienić ustawienia przeglądarki decydujące o ich użyciu.
Dowiedź się więcej