Czym jest arteterapia?
Jak sama nazwa mówi, terapią poprzez sztukę, ale nie w sensie podziwiania jej wytworów, lecz aktywnego włączenia w proces twórczy ludzi, którzy doświadczyli choroby, traumy, zmian w życiu lub po prostu dążą do osobistego rozwoju.
Nie ma tutaj znaczenia profesjonalizm – liczy się proces tworzenia oraz pogłębiona releksja nad działaniem i osiągniętym rezultatem.
Arteterapia obejmuje rozmaitość form. Może posługiwać się muzyką, śpiewem, tańcem, plastyką, rzeźbą, literaturą, teatrem, fotografią...Przyjmuje różnorodne, często kontrowersyjne postacie, byle dopomóc jednostce w emocjonalnej, poznawczej, fizycznej i społecznej integracji.
Dlaczego to działa? Czyli o mimezis i katharsis
Jakie są czynniki leczące w arteterapii, poza tymi ogólnymi, charakterystycznymi dla każdej innej terapii (podniesienie dobrostanu)?
Otóż, trzeba odwołać się tu do dwóch greckich słów: mimesis i katharsis.
Katharsis oznacza oczyszczenie, które następuje po silnym wzruszeniu emocjonalnym, kiedy to w sytuacji twórczej dostrzegamy w dziele sztuki podobieństwo do treści, które w sobie nosimy. Pozwala to nam je uzewnętrznić, uświadomić i poradzić sobie z nimi. Ponadto następuje odreagowanie i przewentylowanie emocji.
Mimesis oznacza naśladowanie rzeczywistości, ale bardziej poprzez nadawanie jej kształtu a nie kopiowanie . Tak więc rośnie poczucie kompetencji, sprawstwa i kontroli nad wykonaniem zadania. Ponadto uzyskujemy możliwość swobodnej ekspresji, która w innych warunkach nie byłaby możliwa.
Jakie zaburzenia łagodzi arteterapia?
Badania pokazują, że arteterapia działa korzystnie w uśmierzaniu traumy, poczucia krzywdy, symptomów stresu pourazowego. U dorosłych ofiar przemocy seksualnej i kazirodztwa w dzieciństwie następowała poprawa samooceny do poziomu normy, redukcja niepokoju oraz zmniejszenie objawów depresyjnych po 8 tygodniach arteterapii grupowej.
W przypadku silnej traumy zajęcia nie powinny odnosić się bezpośrednio do niej, lecz zaczynać od dziedzin i tematów odległych, potem ewentualnie stopniowo przybliżać.
W przypadku silnej traumy zajęcia nie powinny odnosić się bezpośrednio do niej, lecz zaczynać od dziedzin i tematów odległych, potem ewentualnie stopniowo przybliżać.
W różnego rodzaju demencjach uzyskiwano dzięki arteterapii redukcję nastrojów depresyjnych, usprawnienie pamięci i spowolnienie rozwoju choroby. Znacząca też okazała się poprawa zdolności motorycznych.
Znacząca redukcja objawów nastąpiła także u osób cierpiących na zaburzenia zaburzenia odżywiania, dzięki pracy nad obrazem ciała.
W populacji przestępców zanotowano redukcję zachowań antyspołecznych i pojawienie się prospołecznych, arteterapia bowiem pełni funkcję więziotwórczą i ułatwia oraz poprawia kompetencje społeczne polepszając tym samym jakość kontaktów z innymi.
Arteterapia paliatywna, najtrudniejszy rodzaj terapii, pomaga w przystosowaniu się umierającego człowieka do zmian w wyglądzie, sprawności, zachowaniu, relacjach. Umożliwia mu celową i sensowną działalności na ostatnich etapach życia. Ułatwia komunikację z otoczeniem oraz radzenie sobie z bólem. Co najważniejsze jednak, pozwala na rzutowanie siebie w przyszłość, poza śmierć – „pozostanie w dziele”.
