Medycyna ewolucyjna jest sposobem patrzenia na nowoczesne choroby przez pryzmat przeszłości naszego gatunku. Jakiego rodzaju różnice w obecnym stylu życia powodują problemy z naszymi ciałami i mózgami, które rozwinęły się głównie w epoce kamiennej? Skupiamy się głównie na diecie, tymczasem ekspozycja na światło słoneczne oraz sen są również bardzo ważne dla naszego zdrowia. Najnowsze badania sprawdzają niezwykłe powiązanie pomiędzy intensywnością światła słonecznego w danym regionie a częstością diagnozy ADHD.
Wielu psychiatrów nazywa ADHD, co uważam za słuszne, "chorobą cywilizacyjną." Niedobory składników odżywczych i alergie pokarmowe okazały się nasilać objawy u niektórych dzieci, podobnie jak niedobory snu. Ponadto, nasze oczekiwanie, że każdy, począwszy od małych dzieci w szkole, do pracujących dorosłych może przez cały dzień siedzieć przed komputerem i wytężać uwagę wydaje się całkiem nowoczesne. Z pewnością w odległej przeszłości małe dzieci bawiły się i polowały u boku rodziców, zaś ludzie mieli do wykonania różne codzienne zadania, z których wiele odbywało się na świeżym powietrzu, w promieniach słońca.
ADHD pojawia się w dzieciństwie, dotyka 5,3% dzieci na całym świecie. Ważną rolę w powstawaniu zaburzenia odgrywają, jak również środowisko prenatalne oraz, jak już wspominałam wcześniej, odżywianie. Najnowsze badania sugerują, że ilość światła słonecznego w otoczeniu może również odgrywać znaczącą rolę w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia objawów zaburzenia. 78% nieleczonych dorosłych i co trzecie nieleczone dziecko z ADHD cierpi na jakiś rodzaj niewyjaśnionej bezsenności. Trudno im zasnąć, a ich rytm okołodobowy wydaje się być opóźniony. Geny kontrolujące wydzielanie melatoniny i okołodobowy rytm białek zegarowych są również nieprawidłowe u niektórych osób z ADHD.
Starania o lepszą jakość snu są integralną częścią leczenia ADHD, a nawet u osób bez ADHD rozwijają się zaburzenia uwagi i zwiększają zachowania impulsywne w sytuacji pozbawienia snu. Poranna terapia światłem, suplementacja melatoniny, suplementacja żelaza (może pomóc w zespole niespokojnych nóg) i chirurgiczne usunięcie powiększonych migdałków podniebiennych i migdałka gardłowego (które mogą powodować bezdech senny u dzieci) okazały się korzystne. Ponieważ wszystkie te zaburzenia snu wystąpiły u dzieci, które nie są leczone, zatem nie tylko psychostymulanty są przyczyną problemów ze snem w ADHD. Jednak stymulanty mogą pogorszyć sen, co jest jedną z wad stosowania tych leków.
Naturalne światło słoneczne wspiera i wzmocnia nasze naturalne rytmy dobowe, pomagając nam pozostawać w stanie gotowości w dzień i lepiej spać w nocy. Czy światło słoneczne może zmniejszać objawy ADHD? Badacze porównywali dwa zestawy danych, przedstawioną na mapie częstotliwość występowania diagnozy ADHD w Stanach Zjednoczonych z mapą przedstawiającą średnią intensywność nasłonecznienia w tychże obszarach.
Gdy porównano zbiory danych okazało się, że większa intensywność słońca mniej lub bardziej korelowała z niższymi wskaźnikami diagnozy ADHD. W rzeczywistości, sama intensywność słońca może być odpowiedzialna za około 34-41% wariacji w diagnozach ADHD wśród dzieci zamieszkujących różne obszary USA. Naukowcy następnie porównali dwa inne zbiory danych dotyczące intensywności słońca i ADHD u dorosłych poza USA i odnotowali podobne wyniki. Oczywiście istnieją inne powody wpływające na regionalną zmienność diagnozy ADHD, ale rytm dobowy jest bardzo przekonującym i ważnym czynnikiem.
Najlepszym naturalnym sposobem na ustabilizowanie rytmu dobowego jest dużo słońca rano i unikanie światła, szczególnie niebieskiego, charakterystycznego dla ekranów smartfonów i laptopów, w godzinach wieczornych. Ekrany te mają szczególnie destrukcyjny wpływ na rytm dobowy, ponieważ są stosunkowo bogate w niebieskie widma i trzymane są blisko twarzy. Jeśli musisz używać takich urządzeń w nocy, zainstaluj osłonę na monitor lub zakładaj pomarańczowe okulary, które blokują niebieskie światło. Jest możliwe, że blask naturalnego światła słonecznego może złagodzić wpływ cyfrowego świata na nasze cykle snu, zmniejszając objawy ADHD w obszarach nasłonecznionych.