Terapia autyzmu

Intensywna wczesna interwencja terapeutyczna, która skutecznie poprawia funkcje poznawcze i umiejętności językowe wśród bardzo małych dzieci z autyzmem, może również normalizować aktywność ich mózgu, zmniejszać objawy autyzmu i poprawiać umiejętności społeczne, wynika z badań przeprowadzonych w USA.

"Wiemy, że mózgi dziecięce są bardzo plastyczne i już wcześniej wykazano, że terapia oparta na potencjale uczenia się sprawia, że mózg niemowlęcia aktywuje się w celu ograniczenia szkodliwych skutków autyzmu", powiedziała autorka badania, Sally Rogers, profesor psychiatrii i badaczka z UC Davis MIND Institute. "Wyniki wskazują, że istnieje ogromny potencjał w mózgach dzieci z autyzmem, który można wykorzystać, aby rozwijały się i rosły bardziej normalnie," powiedziała Rogers.

Obecnie szacuje się, że u 1 na 88 narodzonych dzieci zostanie zdiagnozowane zaburzenie ze spektrum autyzmu. Znakiem rozpoznawczym tych chorób są trwałe deficyty w umiejętnościach społecznych, zwłaszcza w zakresie komunikacji emocjonalnej i słownej oraz ograniczenia zainteresowań oraz powtarzające się wzorce zachowań, które pojawiają się we wczesnym dzieciństwie i upośledzają codzienne funkcjonowanie.

Nowa i jak się okazuje, bardzo skuteczna metoda terapii dla dzieci z autyzmem w wieku od 18 do 24 miesięcy, nosi nazwę Early Start Denver Model (ESDM) i została opracowana przez psychologów Sally Rogers, Ph.D., i Geraldine Dawson, Ph.D. Model łączy podejście oparte na budowaniu relacji i zabawach rozwojowych ze sprawdzonymi metodami nauczania Stosowanej Analizy Zachowania. (Stosowana Analiza Zachowania bazuje z kolei na prawach uczenia poprzez warunkowanie, czyli skojarzenia oraz system kar i nagród).

Program ESDM przewiduje nauczanie dostosowane do momentu rozwojowego, koncentrację na konkretnych umiejętnościach koniecznych w danym momencie oraz zestaw procedur dydaktycznych przynoszących wymierne rezultaty. Podstawowe założenia modelu są następujące:

• naturalistyczne zastosowanie strategii Stosowanej Analizy Zachowania;

• wrażliwość na normalne sekwencje rozwojowe;

• głębokie zaangażowanie rodziców;

• koncentracja na budowaniu pozytywnych relacji społecznych;-nauczanie języka i sposobów komunikowania się w oparciu o te relacje.

Z założenia terapia powinna odbywać się w każdym środowisku, w którym przebywa dziecko - w ośrodkach i w domu. Terapeutą ESDM może być psycholog, behawiorysta, terapeuta zajęciowy, logopeda, interwent czy pediatra, jeśli otrzyma stosowny certyfikat. Zaangażowanie rodziców jest bardzo istotną częścią programu.

Przeprowadzono szeroko zakrojone badania, aby sprawdzić skuteczność terapii ESDM. Wyniki badań opublikowano w Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry pod tytułem „ Związek wczesnej interwencji behawioralnej z normalizacją aktywności mózgu u małych dzieci z autyzmem”. Na ich podstawie można stwierdzić, że że dzieci, które otrzymały interwencję wykazują większą aktywność mózgu podczas oglądania twarzy niż obiektów, czyli odpowiedź typową dla normalnie rozwijających się dzieci, a przeciwnie do dzieci z autyzmem, które otrzymały interwencje innego rodzaju.

"To może być pierwszy dowód, że interwencja behawioralna dla autyzmu jest związana ze zmianami w mózgu, jak również pozytywnymi zmianami w zachowaniu", powiedział Thomas R. Insel, dyrektor Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicznego, który sfinansował badania. "Badając zmiany w neuronalnej reakcji na widok ludzkich twarzy, Dawson i jego współpracownicy zidentyfikowali nowy cel i potencjalny biomarker, które może kierować rozwojem leczenia".

Do niniejszego badania naukowcy zaangażowali 48 dziewczynek i chłopców ze zdiagnozowanym autyzmem, od 18 do 30 miesięcy, mieszkających w USA, a także grupę kontrolną typowo rozwijających się dzieci. Stosunek chłopców do dziewczynek był ponad 3 : 1, ponieważ autyzm występuje pięć razy częściej u płci męskiej. Około połowa dzieci z autyzmem została losowo przydzielona do terapii ESDM trwającej przez ponad dwa lata, 20 godzin w tygodniu, a ich rodzice też zostali przeszkoleni do pracy z dziećmi w domu. Pozostałe dzieci z autyzmem otrzymały inne interwencje, w podobnym wymiarze czasu.

Aktywność mózgu dzieci oceniano elektroencefalogramem (EEG), podczas oglądania bodźców społecznych - twarzy oraz bodźców niespołecznych - zabawek. Wcześniejsze badania wykazały, że prawidłowo rozwijające się niemowlęta i małe dzieci wykazują zwiększoną aktywność mózgu podczas oglądania bodźców społecznych, podczas gdy dzieci z autyzmem wykazują odwrotny wzór - z większym zaangażowanie oglądają przedmioty. Dwukrotnie więcej dzieci, które otrzymały interwencję ESDM, wykazały większą aktywność mózgu podczas oglądania twarzy niż podczas oglądania przedmiotów – demonstrując znormalizowaną aktywność mózgu. Jedenaście z 15 dzieci, czyli 73%, które otrzymały interwencję ESDM, wykazały więcej aktywności mózgu podczas oglądania twarzy niż zabawek. Podobnie, 12 z 17 dzieci typowo rozwijających się (71%) wykazywały ten sam wzór. Ale większość - 64 procent - adresatów innych interwencji wykazało, przeciwnie, wzorzec "autyzmu", czyli większą reakcję na widok zabawek niż twarzy. Tylko 5 % wykazało aktywność mózgu typową dla zdrowych dzieci.

"Dzieci otrzymujące ESDM, które miały większą aktywność mózgu podczas oglądania twarzy, wykazały także mniej społeczno - pragmatycznych problemów i poprawę komunikacji społecznej, w tym zdolności do inicjowania kontaktów, utrzymywania kontaktu wzrokowego i naśladowania innych," powiedział badacz MIND Institute Rogers. Korzystanie z interwencji ESDM przynosiło poprawę funkcji poznawczych, języka i codziennych umiejętności życiowych. Odbiorcy ESDM wykazywali ponad trzy razy więcej korzyści w IQ i języku, niż odbiorców interwencji społecznych.

"To jest pierwsze badanie z zastosowaniem grupy kontrolnej, który pokazuje zarówno poprawę umiejętności społecznych i znormalizowanej aktywności mózgu w wyniku intensywnego wczesnego leczenia interwencyjnego," powiedział Dawson, główny autor badania i profesor psychiatrii z University of North Carolina. "Biorąc pod uwagę, że Amerykańska Akademia Pediatrii zaleca, aby wszystkie 18 - i 24-miesięczne dzieci były badane pod kątem autyzmu, ważne jest, że mamy skuteczne terapie dostępne dla małych dzieci, jak tylko zostaną one zdiagnozowane".

"Rodzice i lekarze mają dowody, że wczesna interwencja może wpłynąć na przebieg rozwoju mózgu i zachowań u małych dzieci. Istotne jest, aby wszystkie dzieci z autyzmem miały dostęp do wczesnej interwencji, która może przynosić bardzo pozytywne długoterminowe rezultaty".