Dlaczego małe dzieci wydają się dorosłym tak słodkie, urocze i cudowne? Tajemnica tkwi w ich zapachu, który tak naprawdę służy komunikacji, bardzo sprytnej, niewerbalnej i niewizualnej, ale jakże intensywnej i skutecznej.
Zapach jako chemiczny sygnał
Woń jest bardzo ważnym narzędziem komunikacji chemicznej między dzieckiem a opiekunem. Naukowcy odkryli dowody tego zjawiska w układach nerwowych kobiet będących matkami. Okazało się bowiem, że zapach, jaki wydziela noworodek aktywuje układ nagrody w mózgu matki.
Układ nagrody jest mózgowym ośrodkiem przyjemności, obszarem związanym z poszukiwaniem zadowolenia i zaspokajaniem pragnienia. Pobudzają go bodźce, które pełnią dla organizmu rolę nagradzającą, takie jak pożywienie czy sygnały seksualne. Aktywuje się również w mechanizmach uzależnienia od substancji narkotycznych. Głównym przekaźnikiem chemicznym tego regionu jest dopamina, wydzielana w sytuacji uzyskania gratyfikacji.
Uzależnienie od dziecka
Chociaż zapach noworodków działa na wszystkie kobiety, najbardziej wpływa na te, które niedawno zostały matkami. U tych ostatnich bowiem porusza on dodatkowo strukturę zwaną jądrem ogoniastym, parzyste skupisko istoty szarej mózgu zlokalizowane w obu półkulach. Odgrywa ono rolę w uczeniu się nagrody, wzmacnia motywację do określonych zachowań, tak, by za ich pomocą uzyskać satysfakcję.
Nie wszystkie zapachy wywołują taką reakcję. Tylko te związane z osiągnięciem zaspokojenia, takie jak woń jedzenia, kiedy jesteśmy bardzo głodni.
Zatem zapach noworodków niewątpliwie odgrywa ważną rolę w rozwoju motywacyjnych i emocjonalnych reakcji pomiędzy matką i dzieckiem, służy wyzwalaniu zachowań opiekuńczych, takich jak karmienie piersią i obrona przed niebezpieczeństwem. Innymi słowy niemowlę poprzez swój zapach uzależnia matkę od siebie, co zwiększa jego szanse na przetrwanie.
Pytania pozostają
Nie wiadomo jeszcze, czy większa aktywacja układu dopaminergicznego u kobiet będących matkami wynika z biologicznych reakcji z tytułu urodzenia dziecka, czy jest konsekwencją doświadczenia. Możliwe, że poród powoduje zmiany hormonalne, które zmieniają układ nagrody, ale możliwe jest również, że dzieje się tak pod wpływem kontaktu z własnym dzieckiem.
Nie wiadomo również, czy reakcja ta jest charakterystyczna tylko dla matek, teraz należy zbadać ojców.
