Chcesz porozmawiać z szefem o godzinach pracy, które stały się dla Ciebie co najmniej niepokojące? Planujesz poruszyć z partnerem trudny dla Ciebie temat, ale nawet nie wiesz jak zacząć? Znalazłeś papierosy w plecaku swojego dziecka i chcesz wiedzieć jak poprowadzić rozmowę?
Poniżej przedstawimy kilka sposobów, takich jak wsłuchanie się w siebie, zrobienie mapy emocji, zmiana perspektywy oraz wybranie odpowiedniego czasu na rozmowę, które pomagają w rozmowie o tematach trudnych.
Daj sobie czas i wsłuchaj się w siebie
Kiedy coś jest dla Ciebie naprawdę ważne i chcesz się podzielić tym z drugą osobą, mogą pojawić się silne emocje – np. złość, smutek, lęk. Pod wpływem emocji najlepiej działają wyuczone schematy reagowania i zachowania automatyczne, natomiast trudniej przychodzi wtedy testowanie nowych sposobów zachowania.
Dlatego jeśli podczas trudnej rozmowy zdarza Ci się automatycznie wpadać w schemat ataku (oskarżeń, krytyki, osądzania lub obrony), a zależy Ci na tym aby rozmowa tym razem przebiegła w inny sposób, pozwól, aby poziom emocji obniżył się przed rozpoczęciem dialogu.
W obniżeniu poziomu emocji może pomóc czas, oraz poznanie JAKIE emocje Ci towarzyszą i o czym Cię informują. Świadomość tego o co Ci chodzi, co jest dla Ciebie ważne i do czego dążysz w rozmowie pomaga pozostać spokojnym i trzymać się swoich uczuć i potrzeb, nawet kiedy druga osoba przybiera pozycję oskarżenia lub obrony.
Mapa emocji? Jak zrobić mapę emocji?
Mapa ta pomoże nam w usystematyzowaniu tego- co się z nami dzieje i co dokładnie czujemy. W zależności od naszych preferencji może przybrać ona postać tabeli, mapy myśli czy wykresu. Co powinno się znaleźć w takiej mapie? Na co zwrócić uwagę? Poniżej przedstawiamy poszczególne kroki tworzenia naszej mapy emocji:
KROK 1: Zapisz na kartce temat rozmowy – jakie są fakty? Co się wydarzyło? Jaka jest sytuacja?
KROK 2: Zapisz wszystkie emocje jakie pojawiają się w związku z tym tematem – czy to jest złość, smutek, żal, a może oczekiwanie, zaciekawienie, nadzieja?
KROK 3: Teraz wypisz wszystkie myśli, które Ci się pojawiają w związku z tym tematem – Twoje przewidywania co ktoś pomyśli, obawy o reakcję, powinności np. „Szef sam powinien się zorientować, że to dla mnie niekomfortowe”, czy wątpliwości „To nic nie da”.
KROK 4: Dopisz nowe emocje jeżeli się pojawią.
KROK 5: Wypisz potrzeby, do których odnoszą się Twoje uczucia i myśli – potrzebujesz poczucia bezpieczeństwa, a może akceptacji? Może na stworzonej przez Ciebie liście znajdziesz niezaspokojoną potrzebę zaufania albo zdania się na kogoś?
Kiedy odkryjesz potrzebę, która jest najważniejsza w kontekście tej rozmowy najprawdopodobniej poczujesz ulgę lub efekt „aha, to o to chodzi”. Po zrobieniu mapy tematu i odkryciu sedna trudności, najczęściej emocje samoistnie opadają, a czasem w wyniku odkrycia pojawia się nawet ekscytacja i zaskoczenie w miejsce poprzednich emocji.
Zmień perspektywę
Próba zrozumienia drugiej osoby, jej perspektywy powoduje, że zmienia się zupełnie punkt wyjścia do rozmowy – nie tylko chcę Ci powiedzieć o tym co dla mnie trudne i ważne, ale chcę też usłyszeć i zrozumieć Ciebie. Nie chcę narzucić Ci mojego punktu widzenia, ale też poznać Twój.
Stań się przez chwilę detektywem i zastanów się jak ta sprawa może wyglądać dla drugiej osoby. Jakie emocje może u niej wywoływać? Jakie potrzeby mogą kryć się za jej zachowaniem, albo jakie mogą wołać o zaspokojenie w kontekście tego tematu? Kiedy poruszamy się na płaszczyźnie potrzeb, które są uniwersalne dla wszystkich ludzi, pojawia się poczucie podobieństwa, bliskości, zrozumienia – lecz nie dla wybranych zachowań czy strategii, a właśnie dla potrzeb drugiego człowieka, które każdy odczuwa i zaspokaja na różne sposoby.
Odkrywając potrzeby swoje i drugiej osoby możemy szukać spośród mnóstwa rozwiązań, które wezmą pod uwagę i jedne i drugie.
Zadbaj o gotowość
Żeby rozmowa się „udała”, tzn. żebyście mogli oboje się usłyszeć - obie osoby muszą być na nią gotowe. Czasem może być tak, że Ty już uspokoiłeś emocje, ale w drugiej osobie emocje nadal są żywe. Warto to zauważyć i nazwać, kiedy spotykasz się z odmową. „Ta rozmowa jest dla mnie bardzo ważna – chciałabym żebyśmy się wzajemnie usłyszeli. Czy możemy spróbować później jeszcze raz porozmawiać?”
Teraz już znasz kilka sposobów na to, aby nie tylko wysłuchać swojego rozmówcę, ale i USŁYSZEĆ co on do Ciebie mówi. Niektórzy ludzie zastanawiają się, czy emocje są dobrym doradcą w życiu- teraz już wiemy, że czasami zbyt silne emocje mogą nam raczej zaszkodzić, niż pomóc ;)