O mutyzmie wybiórczym mówimy kiedy dziecko nie jest w stanie mówić w określonych sytuacjach, mimo, że posiada zdolność do rozumienia i używania języka. Dzieci z mutyzmem wybiórczym zazwyczaj normalnie rozmawiają z rodziną w domu, ale nie odzywają się w przedszkolu czy szkole. Grono osób i sytuacji, w których dziecko się odzywa jest indywidualna i zależna od głębokości zaburzenia.
Objawy
Czasem zdarzeniem inicjującym jest pierwsze pójście do szkoły – dziecko przestaje mówić nagle, zdarza się również tak, że zaburzenie postępuje – dziecko odzywa się coraz mniej w określonych sytuacjach, aż przestaje mówić wcale.
Rozpoznanie zaburzenia dotyczy tylko tych dzieci, które w rzeczywistości posiadają zdolność mowy i rozumienia języka. Co więcej, można rozpoznać mutyzm tylko wówczas, gdy zaburzenie trwa co najmniej miesiąc, i nie jest to pierwszy miesiąc szkoły, kiedy to u wielu dzieci występują rozliczne zahamowania i uczucie onieśmielenia.
Z mutyzmem wybiórczym często współwystępują lęk społeczny (90%) oraz osłabienie funkcji językowych lub mowy (30-40%), a także nieśmiałość, nadwrażliwość, zachowania buntownicze, upór, perfekcjonizm, opóźnienie neurorozwojowe oraz problemy z nauką.
Przyczyny
Mutyzm wybiórczy pojawia się w wyniku interakcji natury dziecka (wewnętrznych predyspozycji) oraz warunków zewnętrznych.
Do czynników predysponujących można zaliczyć: lęk, nieśmiałość, bojaźliwość, nadwrażliwość, lękowych rodziców, zachowania lękowe modelowane przez rodziców, dwujęzyczność, negatywny obraz siebie w obszarze mowy (np. nieakceptowanie swojego głosu), opóźnienie neurorozwojowe, zaburzenia w przetwarzaniu bodźców zmysłowych. Zdarzeniami inicjującymi mogą być: przyjęcie do przedszkola/szkoły, częste przeprowadzki, należenie do mniejszości językowej, negatywne reakcje na wypowiedzi dziecka – krzyk, wyśmiewanie.
Wśród czynników podtrzymujących (wzmacniających istnienie mutyzmu u dziecka) można wyróżnić: izolację społeczną rodziny, nieprawidłową diagnozę (np. autyzmu), brak odpowiedniej i wczesnej interwencji, brak zrozumienia ze strony rodziców, nauczycieli, psychologów, wzmacnianie mutyzmu poprzez okazywanie większej uwagi i uczuć, zwiększony poziom niepokoju spowodowany presją mówienia, możliwość niewerbalnego porozumiewania się.
Leczenie
Przede wszystkim dziecko z mutyzmem potrzebuje wsparcia i pełnego zrozumienia, naciski na mówienie odnoszą skutek przeciwny do oczekiwanego. Terapia obejmuje zarówno dziecko jak i rodziców. Na początku najważniejsze jest nawiązanie dobrego kontaktu z dzieckiem, budowanie poczucia bezpieczeństwa i wartości oraz obniżanie poziomu lęku. Rozwój komunikacji następuje stopniowo – od komunikacji niewerbalnej (gesty i mimika), poprzez naśladowanie odgłosów (zwierząt, pojazdów), mówienie szeptem, aż do głośnego porozumiewania się. Na wzrost efektywności procesu wpływa ćwiczenie poprzez zabawę, która dodatkowo rozluźnia dziecko. Jednocześnie ważne jest umożliwienie dziecku wyrażania trudnych emocji na różne, konstruktywne sposoby, np. poprzez aktywność twórczą (np. rysunek).
Statystyki
Mutyzm wybiórczy pojawia się u około 7 na 1000 dzieci, przy czym 3 razy częściej u dzieci z rodzin dwujęzycznych. Najczęściej pojawia się między 4 a 8 rokiem życia.
Chcesz być na bieżąco z wydarzeniami i newsami psychologicznymi?
Zapisz się do newslettera!
Serwis na swoich stronach www wykorzystuje m.in. pliki cookies w celu zapewnienia Ci maksymalnego komfortu podczas przeglądania serwisu i korzystania z usług. Jeśli kontynuujesz przeglądanie naszej strony bez zmiany ustawień przeglądarki, przyjmujemy, że wyrażasz zgodę na użycie tych plików. Jednak zawsze możesz zmienić ustawienia przeglądarki decydujące o ich użyciu.
Dowiedź się więcej