Terapia rodzinna, w której uczestniczą chorzy na anoreksję nastolatkowie oraz ich rodzice, mająca na celu przerwanie zaburzonych zachowań związanych z jedzeniem jest dwukrotnie skuteczniejsza niż psychoterapia indywidualna w drodze do pełnej remisji choroby. Taki wniosek płynie z badań prowadzonych przez Uniwersytety Stanforda i Chicago we współpracy z Lucile Packard Children's Hospital.
Jest to pierwsze badanie bezpośrednio porównujące dwa podejścia stosowane w terapii nastolatków cierpiących na zaburzenia jedzenia.
Badania zostaną opublikowane jesienią w Archives of General Psychiatry.
Anorexia nervosa
"Badania te były bardzo potrzebne", powiedział James Lock, profesor psychiatrii i nauk behawioralnych na Uniwersytecie Stanforda, jeden z głównych autorów badania. "Anoreksja to choroba zagrażająca życiu, a to jest naprawdę zadziwiające, jak mało informacji mamy na temat tego, jak ją leczyć".
Pacjenci z anoreksją żywią błędne przekonania na temat swojej wagi i mają zaburzony obraz swojego ciała - uważają, że są grubi, stosują więc restrykcyjne ograniczenia żywności oraz drakońskie ćwiczenia aby utrzymać niebezpiecznie niską masę ciała. Choroba ta dotyka około 0,5 do 0,7 % nastolatków, zabija około jedną osobę na 10 chorych. Spośród wszystkich znanych zaburzeń psychicznych anoreksja niesie najwyższe ryzyko śmierci.
Terapia indywidualna vs terapia rodzinna
Zespół Locka w Stanford współpracował z naukowcami z Uniwersytetu Chicago, aby przetestować terapię opartą na rodzinie wobec psychoterapii indywidualnej. Zaangażowano 121 mężczyzn i kobiet chorych na anoreksję, w wieku 12 do 18 lat.
W ramach terapii opartej na rodzinie klinicysta szkoli rodziców pacjenta co należy robić, aby zapewnić ich dziecku niezbędną ilość pożywienia oraz zapobiec przećwiczaniu się. Psychoterapia indywidualna natomiast koncentruje się na rozwiązywaniu podstawowych lęków i problemów emocjonalnych pacjenta, przy minimalnym zaangażowaniu ze strony rodziny.
Wyniki badań
Naukowcy przeanalizowali stan każdego pacjenta na początku i na końcu okresu jednego roku leczenia, a następnie ponownie po sześciu i dwunastu miesiącach od zakończenia terapii. Pacjentów uznawano za będących w pełnej remisji jeżeli osiągnęli 95% normalnej wagi ciała i mieli mieszczący się w normie wynik w standardowej ocenie psychiatrycznej postaw na temat jedzenia.
Wyniki kształowały się następująco: pod koniec badania 49,3% pacjentów poddanych terapii opartej na rodzinie było w pełnej remisji oraz 23,2% pacjentów z psychoterapii indywidualnej. Obie metody leczenia okazały się równie skuteczne we wspomaganiu osiągnięcia przez pacjentów częściowej remisji, charakteryzowanej jako 85 % normalnej masy ciała.
Konkluzje i wskazania na przyszłość
"Mimo że oba sposoby leczenia były pomocne dla części pacjentów, powyższe badanie wyraźnie sugeruje, że ogólnie lepszym początkiem leczenia są interwencje oparte na rodzinie", powiedział Lock.
"Po raz pierwszy możemy śmiało przedstawić rodzicom leczenie, które uważamy za złoty standard dla tej populacji pacjentów", dodał Daniel Le Grange, współautor badań i profesor psychiatrii i neurologii behawioralnej na Uniwersytecie Chicagowskim.
Lock zaznacza jednak, że w niektórych przypadkach psychoterapia indywidualna działa lepiej niż rodzinna i że on oraz jego współpracownicy rutynowo oferują oba rodzaje terapii. Naukowcy są teraz w trakcie dalszej analizy danych, aby sprawdzić, czy można ustalić jaki rodzaj pacjentów powinien być kierowany na dany rodzaj terapii.
Leczenie anoreksji: przeciwdziałanie zaburzonym zachowaniom żywieniowym zmienia "anorektyczne myślenie"
Chociaż badania nie określają dokładnie, dlaczego terapia rodzin okazuje się bardziej skuteczna, Lock spekuluje, że może to być wynikiem bardziej bezpośredniego podejścia, opartego na strategiach behawioralnych. "Restrykcyjne odżywianie i przećwiczanie się przyczyniają się do utrzymania anorektycznego myślenia", powiedział, zauważając, że poprzednie badania wykazały nawet u zdrowych osób rozwój lęku i obsesyjnych, rytualnych wzorców myślenia o jedzeniu w sytuacji, gdy są głodni.
"Jeśli przerwać zachowania typowe dla anoreksji i nadzorować ilości jedzenia u pacjentów, można zakłócić tę sekwencję myślenia".
"Jeśli przerwać zachowania typowe dla anoreksji i nadzorować ilości jedzenia u pacjentów, można zakłócić tę sekwencję myślenia".
Przed przystąpieniem do badania badacze spekulowali, że psychoterapia indywidualna może mieć lepsze wyniki długoterminowe, ponieważ umożłiwia rozwiązanie problemów psychicznych, które leżą u podstaw choroby. "Interesującą rzeczą dla mnie jest to, że nawrót choroby był dużo większy w grupie poddanej psychoterapii indywidualnej", powiedział Lock. "To sugeruje, że behawioralne elementy anoreksji działają bardzo silnie w kierunku utrzymania choroby".
Hospitalizacja
Lock również zauważył, że w efekcie terapii rodzinnej uzyskano lepsze długoterminowe wyniki niż w poprzednich badaniach, w których pacjenci zostali hospitalizowani z powodu anoreksji. Pacjenci w szpitalu przybierali na wadze ale często tracili kilogramy zaraz po powrocie do domu. "W przeciwieństwie do tego, pacjenci otrzymujący leczenie oparte na rodzinie musieli nauczyć się jak jeść zadowalająco w warunkach ich realnego życia", powiedział. Badacz żywi nadzieję, że rezultaty badań zachęcą praktyków leczących jadłowstręt psychiczny młodzieży, aby nauczyć się korzystać z terapii opartej na rodzinie.
"Chciałbym, żeby klinicyści przekonali się, że rodzice mogą być pomocni," powiedział. "Model umieszczania dzieci w szpitalu, który wyklucza rodziców lub oczekiwań, że młodzież zanurzona w anorektycznym myśleniu będzie zarządzała swoim odżywianiem się bez pomocy rodziców, naprawdę powinien zostać zmieniony".
Dalsze badania będą potrzebne, aby sprawdzić, czy młodzież poddana terapii opartej na rodzinie nadal funkcjonuje dobrze po przeniesieniu się z dala od domu.