Fobia specyficzna to silny, uporczywy, chroniczny, trwający minimum pół roku, nadmierny lub nieuzasadniony strach, wywołany przez obecność bądź antycypowanie wystąpienia określonego obiektu lub sytuacji, miejsca czy  wydarzenia, które nie stwarzają realnego zagrożenia.  

W momencie konfrontacji z przedmiotem fobii pojawia się reakcja walki lub ucieczki, której fizjologia  jest często identyczna z tą, która towarzyszy rzeczywiście przerażającej sytuacji. W razie konieczności sytuacje fobiczne znoszone są z intensywną przykrością. Chory zdaje sobie sprawę z irracjonalności swego lęku, rozpoznaje, że  jest on nadmierny lub nieuzasadniony, a mimo to  nie potrafi go kontrolować, nawet jeśli znacząco przeszkadza mu w normalnym życiu.  

Rodzaje fobii

• fobia zwierzęca;

• związana ze środowiskiem naturalnym;

• fobia typu krew/zastrzyk/rana
• sytuacyjna, np. agorafobia, klaustrofobia

• nietypowa (wymiotowanie, krztuszenie się) 

Lęk fobiczny pojawia się wcześnie w rozwoju, zazwyczaj przed 18 rokiem życia. W  dzieciństwie dotyczy najczęściej  zwierząt, zranień, zastrzyków, wysokości i wody. W okresie adolescencji lub na progu dorosłości dominują klaustrofobia i agorafobia (strach przed przebywaniem w miejscach publicznych, zwłaszcza takich, z których trudno się wydostać jak środki publicznego transportu, sale wykładowe). Częściej na fobie specyficzne cierpią kobiety. Ponad połowa chorych przynajmniej przez pewien okres w życiu miewa również inne zaburzenia lękowe. U około 40% współwystępuje depresja. Około 1/3 nadużywa alkoholu w celu złagodzenia objawów i dodania sobie odwagi.

Za przyczynę fobii uważa się czynniki biologiczne, genetyczne-podwyższone ryzyko zapadalności stwierdzono u krewnych w pierwszej linii ludzi chorych. Ponadto niebagatelny wpływ mają procesy uczenia i warunkowania-58% chorych wymienia jako powód swej dolegliwości traumatyczne przeżycia, szczególnie związane z wypadkami medycznymi.

Ważne i znaczące są również czynniki ewolucyjne: skłonność do natychmiastowego kojarzenia pewnego typu obiektów takich jak: węże, pająki, woda, zamknięta przestrzeń, z niebezpieczeństwami.

Terapia polega na kontrolowanym kontakcie z przedmiotem lub sytuacją lękotwórczą i znana jest pod nazwą systematycznej desensytyzacji, czyli odczulania, zmniejszania wrażliwości. Zazwyczaj rozpoczyna się od relaksacji, po której klient wyobraża sobie sytuację lękotwórczą, by stopniowo się z nią oswajać. Inna forma terapii polega na stopniowym nasilaniu kontaktu z bodźcami lękotwórczymi, bez uciekania się do relaksacji oraz technik wyobrażeniowych, dobre efekty przynosi też modelowanie, czyli uczenie się poprzez obserwację.