Podejście humanistyczne

Wprowadzenie

Podejście humanistyczne zyskało popularność po zakończeniu II wojny światowej. Wyrosło ono po części z opozycji do psychoanalizy, która pojmowała człowieka jako pozbawionego dostępu do części włanej psychiki oraz psychologii behawioralnej, skupiającej się na korygowaniu nieprzystosowawczych zachowań, bez wglądu w przeżycia wewnętrzne. Psychologia humanistyczna stanowiła też reakcję na traumę wojennego czasu. Wśród jej przedstwicieli można wymienić Carla Rogersa, Abrahama Maslowa, Victora Frankla, Fritza Pearlsa.

Główne założenia

Terapia humanistyczna, jak sama nazwa sugeruje, w centrum zainteresowania stawia “człowieczeństwo” jednostki ludzkiej i niepowtarzalność jej egzystencji. Podstawowe założenie brzmi : człowiek jest z natury dobry. Posiada wolną wolę i dąży do samorozwoju, jeśli tylko zostaną zaspokojone jego podstawowe potrzeby (począwszy od biologicznych, poprzez potrzeby miłości i przynależności, aż do do transcendencji). Może świadomie zmieniać swoje swoje zachowania, za które ponosi odpowiedzialność. Sprawuje kontrolę nad swoim życiem, decyduje i działa, mając świadomość własnej śmiertelności i ograniczenia ram czasowych swojego pobytu na ziemi. Sam ustala własny system wartości i realizuje swoje możliwości. Oraz, co dla terapii najistotniejsze, posiada wrodzoną zdolność do samoleczenia. Terapii proponowanych w ramach podejścia humanistycznego jest wiele i różnią się one między sobą, zawsze jednak mają na celu pogłębianie „świadomości" klienta.

Przyczyny zaburzeń

Zaburzenia są pochodną niezaspokojonych potrzeb, które uniemożliwiają harmonijny rozwój. Potrzeby tworzą hierarchię, począwczy od najbardziej podstawowych, fizjologicznych, poprzez potrzeby emocjonalno – społeczne, aż po duchowe. Człowiek, którego potrzeby na którymkolwiek poziomie nie zostają zaspokojone, nie może realizować swojego naturalnego potencjału. Problemy rodzi też kierunek rozwoju współczesnego społeczeństwa, zmierzającego do maksymalizacji konsumpcji, technicyzacji i komputeryzacji. W coraz bardziej bezdusznym świecie trudno o miłość, przyjaźń, szczerość, wrażliwośći otwartość. Psychopatologia jest zatem skutkiem postępującego wyobcowania, depersonalizacji, samotności, braku poczucia sensu życia i prawdziwego spełnienia. Psychoterapia humanistyczna polega na usuwania przeszkód i ograniczeń hamujących proces samoleczenia, będący naturalnym zasobem każdego człowieka. Dzieje się to głównie poprzez pomaganie klientom w akceptowaniu siebie i stawaniu się pełną osobą.

Forma terapii

Terapeuci humanistyczni nie przestrzegają sztywnych procedur. Główną zasadą jest stworzenie klimatu bezwarunkowej akceptacji klienta, okazanie mu empatii i zrozumienia oraz docenienia jako człowieka. W relacji terapeutycznej to właśnie klient przyjmuje większą odpowiedzialność za kierunek i sukces terapii, podczas gdy terapeuta pełni głównie rolę doradcy, przewodnika i osoby wspierającej. Terapeuta może przyspieszyć proces poszukiwań klienta. Najistotniejszymi elementami terapii są dążenia klienta i jego wgląd w samego siebie. Sesje bywają często utrwalane (zapisywane), by śledzić etapy zdrowienia i postępy dokonywane przez klienta.Metody terapiiNie istnieją ściśle określone metody pracy terapeutów humanistycznych; ich rola jest niedyrektywna, nie narzucają swojej interpretacji klientom, starają się odzwierciedlać i klaryfikować, aby pomóc w zdefiniowaniu problemów. Terapeuta koncentruje się na kliencie jako niepowatarzalnej jednostce, unika ocen i interpretacji, nie narzuca tematów. W zamian terapia humanistyczna wymaga innego rodzaju zaangażowania - dzielenia się uczuciami i bycia autentycznym. Terapeuta, oferując bezwarunkową akceptację, uczy klienta jak akceptować samego siebie.Praca skupia się na “ tu i teraz”, na obecnych decyzjach i działaniach klienta, na jego sytuacji takiej, jak jest postrzegana przez jednostkę, na fenomenologicznym doświadczeniu jednostki bardziej niż na obiektywnej rzeczywistości.

Mocne strony

Terapie humanistyczne prezentują szereg zalet - podnoszą bieżące, aktualne problemy danego człowieka. Klienci mają poczucie sprawstwa, nadając kierunek przebiegowi terapii, oraz satysfakcję z rozwijania i realizowania swych możliwości. Mogą pogłębiać samoświadomość. Każdy człowiek jest traktowany jako niepowtarzalna i bezwarunkowo wartościowa jednostka, obdarzana indywidualnym podejściem terapeuty.

Ograniczenia

Bywają też krytykowane za brak przejrzystych teorii, modeli ludzkiego zachowania i definicji konkretnych zaburzeń. Nie prezentują jasno określonych procedur. Poleca się je raczej do pracy z ludźmi dobrze funkcjonujacymi, niż obarczonymi poważnymi zaburzeniami.