Zaburzenie stresu ostrego występuje wówczas, gdy osoba przeżyła dramatyczną sytuację lub była jej świadkiem. Zetknęła się ze śmiercią, bezpośrednim zagrożeniem życia, okaleczeniem albo doświadczyła zagrożenia własnej integralności fizycznej i integralności fizycznej osób trzecich. Czuła silny strach,  bezradność i przerażenie.  

Zaburzenie ostrego stresu diagnozuje się jeśli w czasie lub w następstwie dramatycznego wydarzenia wystąpiły trzy lub więcej następujących następujących objawów dysocjacji:

• subiektywne poczucie otępienia, zobojętnienie lub brak wrażliwości emocjonalnej;
• ograniczenie świadomości otoczenia (np. stan oszołomienia);
• derealizacja, czyli poczucie nierzeczywistości sytuacji, w której się znaleźliśmy, związane z zakłóceniami percepcji, na przykład widzeniem dwuwymiarowym;
• depersonalizacja, czyli poczucie obcości oderwania od własnego ciała, utratą tożsamości;
• amnezja dysocjacyjna, to znaczy niemożność przypomnienia sobie żadnego istotnego elementu wydarzenia urazowego.  

Osoba cierpiąca na to zaburzenie ustawicznie przeżywa dramatyczne wydarzenie, przynajmniej na jeden z poniższych sposobów:

• doświadcza nawracające obrazy związane z wydarzeniem, myśli, sny, złudzenia i migawki, którym towarzyszy uporczywe poczucie przygnębienia;
• osoba wyraźnie unika bodźców przypominających dramatyczne wydarzenie, myśli, uczuć, rozmów, czynności, miejsc i ludzi;
• osoba zdradza wyraźnie objawy niepokoju lub pobudzenia, przejawiające się trudnościami ze snem, drażliwością, osłabieniem koncentracji uwagi, nadmierną czułością, wzmożoną reakcją zaskoczeniem, nadruchliwością.  

Zaburzenie następujące po urazie powoduje znaczne upośledzenie lub osłabienie zdolności do kontaktów społecznych, wykonywania pracy zawodowej i funkcjonowania w innych ważnych obszarach życia; może ograniczyć zdolność do podjęcia niezbędnych działań, takich jak zwrócenie się o pomoc do członków rodziny lub uzyskanie u nich wsparcia.  

Zaburzenie stresu ostrego trwa nie krócej niż dwa dni i nie dłużej niż cztery tygodnie; ujawnia się w przeciągu czterech tygodni od dramatycznego wydarzenia. Nie jest wynikiem bezpośredniego fizycznego działania substancji psychoaktywnych (np. narkotyków lub lekarstw) ani skutkiem ogólnego stanu zdrowia, nie daje się zakwalifikować jako krótkotrwałe zaburzenie psychotyczne ani nie jest zaostrzeniem wcześniej dignozownego zaburzenia.