Otępienie (demencja) naczyniowe dawniej nazywana była „otępieniem wielozawałowym". Jest to drugi – po Alzheimerze, pod względem częstości występowania rodzaj demencji. Obraz zaburzenia jest podobny do otępienia typu Alzheimerowskiego. Choroba ma charakter postępujący, a wskaźnik zachorowalności rośnie wraz z wiekiem.

Objawy zależą od tego, które części mózgu zostały dotknięte przez chorobę. Wobec tego mogą występować: problemy z pamięcią, koncentracją, osłabienie lub paraliż jednej strony ciała, zmiany w emocjonalności, także zaburzenia zachowania, często o charakterze gwałtownych i przemocowych.

Przyczyną demencji naczyniowej są wielokrotne zawały naczyń mózgowych powodujące przerwanie dopływu krwi do niewielkich obszarów mózgu, zwane „małym udarem", a wywołane chorobą naczyń krwionośnych. W niedotlenionym obszarze mózgu następuje śmierć neuronów. Rozwój otępienia następuje gwałtownie, skokowo z powodu nieciągłego charakteru kolejnych udarów, nierównomiernego dopływu krwi przez uszkodzone naczynia do ocalałych neuronów.

Do czynników ryzyka należą również nieleczona cukrzyca i nadciśnienie.

Bardzo ważna jest wczesna i precyzyjna diagnoza, która pozwala dobrać odpowiednie leczenie. Podstawowym problemem w otępieniu naczyniowym jest choroba naczyń mózgowych, ale można jej przeciwdziałać, stosując leki zmniejszające prawdopodobieństwo wystąpienia kolejnych udarów. Pomocne mogą być leki obniżające ciśnienie krwi, rozrzedzające krew, obniżające poziom cholesterolu. Konieczne jest leczenie współwystępującej cukrzycy.

Niezmiernie istotna jest profilaktyka w postaci dbania o kondycję fizyczną, zdrowego odżywiania oraz unikania palenia tytoniu.