mojapsychologia.pl: Dlaczego ludzie cierpią na choroby odżywiania? Czy są to zaburzenia somatyczne czy psychiczne?
Dorota Solecka: Można powiedzieć, że najważniejszym czynnikiem ryzyka tych zaburzeń jest płeć, ponieważ zaburzenia odżywiania się występują przede wszystkim w populacji żeńskiej. Natomiast nie ma jednej przyczyny, czy jednego mechanizmu, który byłby odpowiedzialny za anoreksję psychiczną, bulimię czy zaburzenia z napadami objadania się. Rozmaite czynniki w izolacji mogą być nieszkodliwe, ale ich kombinacje, specyficzne konstelacje mogą nasilać ryzyko wystąpienia problemów o charakterze klinicznym.
Obowiązujący wieloczynnikowy model przyczyn tych zaburzeń obejmuje czynniki biologiczne, uwarunkowania społeczno- kulturowe oraz zmienne osobowościowe i rodzinne. Stwierdzenie na przykład, że to przez współczesne media propagujące diety i szczupłość ktoś cierpi na anoreksję nie oddaje złożoności tego problemu.
Według podręczników medycznych, np. DSM-5, zaburzenia odżywiania się to zaburzenia, którym towarzyszą złożone objawy natury psychicznej i somatycznej. Z tym, że osoby z objawami bulimii, anoreksji lub napadowego objadania się rzadko trafiają najpierw do psychiatry. Do podjęcia kontaktu, często najpierw z lekarzem endokrynologiem czy gastrologiem doprowadzają powikłania somatyczne. Nie ma drugiego zaburzenia, które rozgrywając się w psychice, jednocześnie tak spektakularnie manifestowałoby się w obszarze ciała.
mojapsychologia.pl: Jak przebiega leczenie i terapia w przypadku osób a zwłaszcza nastolatków cierpiących na zaburzenia odżywiania?
Dorota Solecka: Znaczenie ma wczesna interwencja, ponieważ po wystąpieniu zaburzenia pojawia się wiele innych problemów. Obraz kliniczny u danej osoby jest decydujący dla wyboru rodzaju leczenia, którego w pierwszej kolejności należy się podjąć. Lekarz sugeruje, czy to będzie hospitalizacja na oddziale somatycznym, czy na oddziale psychiatrycznym, czy leczenie ambulatoryjne.
Leczenie nie dokonuje się z piątku na sobotę, to długi proces, który wymaga miesięcy, czasem lat. Najlepiej, gdy leczenie osoby z zaburzeniami odżywiania przebiega we współpracy różnych specjalistów, w tym lekarza psychiatry, internisty/endokrynologa/gastrologa, psychoterapeuty i dietetyka.
Terapią pierwszego wyboru dla nastolatków z zaburzenia odżywiania się jest terapia rodzin, którą można łączyć z terapią indywidualną. Czasem stosuje się wsparcie farmakologiczne.
Psychoterapia indywidualna może być skierowana na rozmaite kwestie, na przykład na rozwijanie elastyczności w myśleniu, wzmacnianie poczucia skuteczności i pewności siebie, emocjonalną widoczność, psychiczną niezależność i bliskie relacje.
mojapsychologia.pl: Jakie są najtrudniejsze elementy psychoterapii osób z zaburzeniem odżywiania?
Dorota Solecka: Wyzwaniem dla psychoterapeuty jest z jednej strony wzbudzenie u osoby z zaburzeniami odżywiania się motywacji do terapii, a z drugiej odczuwanie niepewności związanej z nasileniem objawów i ewentualnymi powikłaniami. Bardzo długie czekanie na poprawę objawów również wymaga tolerancji frustracji.
Czasem najtrudniejsze jest mierzenie się z lękiem u pacjenta, który nie dotyczy chorowania, ale stanowi lęk przed normalnym życiem, na przykład życiem bez anoreksji. Zaburzenia odżywiania to, jak życie w więzieniu własnego umysłu.
Dużym wyzwaniem jest również, to, jak pomagać pacjentkom w upodmiotowieniu ciała, gdy zanurzeni jesteśmy w kulturze, która ma tendencje do uprzedmiotowienia kobiecego ciała.
mojapsychologia: Jaką rolę odgrywa rodzina w procesie leczenia osób cierpiących na zaburzenia odżywiania?
Dorota Solecka: Rodzina stanowi ważny kontekst powrotu do zdrowia swoich członków. Ważne jest, aby bliscy zrozumieli, że zaburzenia odżywiania nie są wyborem, jakiego dokonuje osoba. Rodzina angażując się w terapię rodzinną może wesprzeć leczenie mobilizując swoje zasoby, może lepiej rozumieć osobę złapaną w sidła zaburzenia, a także rozpoznawać i mierzyć się z tym, co podtrzymuje zaburzenie.
Tematami terapii rodzinnej mogą być także na przykład sposoby rozwiązywania konfliktów, wyrażanie emocji, uzyskiwanie autonomii czy trudności doświadczane przez rodzinę przy przechodzeniu do kolejnego etapu życia. Członkowie rodziny mogą kontynuować poza gabinetem to, co wynieśli z terapii rodzinnej.
Tematami terapii rodzinnej mogą być także na przykład sposoby rozwiązywania konfliktów, wyrażanie emocji, uzyskiwanie autonomii czy trudności doświadczane przez rodzinę przy przechodzeniu do kolejnego etapu życia. Członkowie rodziny mogą kontynuować poza gabinetem to, co wynieśli z terapii rodzinnej.
Należy wspomnieć, że rodzice często czują się winni problemom dziecka. Jednak nasilone poczucie winy rodziców nie pomaga, może nawet przeciwnie, na przykład nasilać objawy anoreksji, szczególnie jeśli rodzic chce być idealnym opiekunem. Dzięki terapii członkowie rodziny mogą również próbować radzić sobie ze swoim lękiem o zdrowie i życie dziecka. Czasami rodzice mają tą samą siłę i wytrwałość, które ma ich dziecko w chorobie, co może być akurat pomocne z leczeniu.
Dziękujemy za rozmowę!
Dziękujemy za rozmowę!
Wszystkich zainteresowanych tematem i prganących dowiedzieć się więcej zapraszamy na szkolenie: "Leczenie i terapia zaburzeń odżywiania"
