Ogólnie wiadomo, że dieta ma wpływ na powstawanie i przebieg głównych chorób cywilizacyjnych, takich jak choroby serca czy cukrzyca typu II. Jednak znaczenie diety w dziedzienie zaburzeń psychicznych wciąż jest zagadnieniem kontrowersyjnym w kręgach medycyny konwencjonalnej. Nie do końca jest jasne, dlaczego, skoro co najmniej od dekady wiadomo, że różne rodzaje infekcji i zaburzeń metabolizmu pośredniczą w wyzwalaniu epizodów depresji i schizofrenii. Wydaje się zatem logiczne szukanie dietetycznych lub środowiskowych uzasadnień, które mogą predestynować do rozwoju zaburzeń psychicznych.
ADHD u dzieci. Podstawą leczenia farmakologicznego są oczywiście kontrowersyjne psychostymulanty, przede wszystkim amfetamina. Kontrowersje potęguje fakt, że nieodpowiednie zachowanie dzieci może wynikać również z rodzicielskich problemów ze stosowaniem dyscypliny. To nie zmienia faktu, że w rzeczywistości wiele rodzin naprawdę cierpi z powodu tej choroby, nauczyciele chcą pomóc dzieciakom, a lekarze spędzają czas na rozważaniu wieloaspektowych sposobów leczenia.
ADHD charakteryzuje się całą listą objawów - nadpobudliwość i nieuwaga są z nich najważniejsze. Wśród przyczyn wymienia się między innymi problemy funkcjonowania płata czołowego mózgu, jak również kilku neuroprzekaźników, spośród których nieefektywność transmisji dopaminy może odgrywać kluczowa rolę. I rzeczywiście, są pewne rodziny z wieloma przypadkami ADHD, które mają zdiagnozowane problemy genetyczne z receptorami dopaminy.
Proste. To dopamina. Dziecko ma objawy, podajemy mu dopaminę pod postacią tabletki Ritalin i spokój.
Hola, nie tak szybko! Tak się składa, że dużo różnych czynników może powodować problemy w funkcjonowaniu płata czołowego i innych obszarów mózgu związanych z ADHD, nie zdeterminowanych genetycznie. Depresja na przykład może wpływać na niezdolność do skupienia. Także lęk. Brak snu. Różne rodzaje stanów zapalnych. Problemy z przerzedzeniem neuronów kory czołowej w trakcie rozwoju. Podatność na różne zaburzenia może być genetyczna, a członkowie rodziny żyją w podobnym środowisku wspólnym, więc rodziny mające problemy ze snem lub kiepskie nawyki żywieniowe można w całości uznać za zdradzające objawy ADHD, podobnie jak rodziny z podstawowym problemem dopaminy.
Stymulanty mogą generalnie poprawić funkcjonowanie płata czołowego i wpomóc zmiany w zachowaniu, bez względu na ich przyczynę - ale nie chcemy zignorować trwających przyczyn środowiskowych, które szkodzą mózgowi, podczas gdy leczysz objawy.
Stawka jest wysoka. Dzieci z ADHD są znacznie bardziej narażone na rozwód, kiedy dorosną, na utratę pracy, udział w wypadkach samochodowych, na popełnienie ciężkiego przestępstwa. Nie chcę zamknąć problemu jako nie istniejącego ani skupić się wyłącznie na leczeniu zachowania, ale też nie chcę serwować ritalinu każdemu dziecku, które rozrabia w szkole.
Jest to zaburzenie złożone, skomplikowane i wieloaspektowe i mam podejrzenie, że w pewnych przypadkach problemy mogą wynikać z przyczyn dietetycznych. Wskazują na to badania 300 dzieci przeprowadzone przez grupę brytyjskich badaczy w 2007, o nazwie Studium Southampton.
W skrócie, naukowcy dali losowej próbie dzieci (nie brano pod uwagę diagnozy ADHD, choć niektóre z uczestniczących dzieci mogły ją mieć) napoje placebo lub napoje z dodatkami (były dwa rodzaje dodatków). Dzieci pijące napoje z dodatkami były znacznie bardziej pobudzone w opinii rodziców, nauczycieli i niezależnych obserwatorów. To rodzaj badania, na które powiniśmy naprawdę zastrzyc uszami - na pewno powinno być powtórzone, ale wyniki są dość ostateczne.
Cóż, brytyjscy naukowcy nadal zgłębiają wyniki badanie z Southampton, a w zeszłym roku opublikowali kolejne badanie w The American Journal of Psychiatry. Znów w skrócie, badacze analizowali genetykę niektórych dzieci z badania Southampton, i odkryli, że dzieci, które były bardziej pobudzone przez dodatki do żywności, były również znacznie bardziej narażone na pewne problemy z genami regulującymi ich system histaminowy. Każdy, kto kiedykolwiek przyjmował Benadryl na opuchnięte oczy i katar sienny w wiosne dni będzie wiedział, czym jest histamina. Nasze ciała wyzwają ją w odpowidzi na pewne alergiczne bodźce.
Badanie z Southampton wydaje się pokazać nam, że rzeczywiście, u niektórych dzieci (nie wszystkich!), objawy ADHD to alergia pokarmowa.
Kolejne świetne badanie zostało opublikowane w czasopiśmie The Lancet, które stanowiło następny logiczny krok tej naukowej eksploracji. Zaangażowano 100 dzieci w wieku 4-8 lat mających diagnozę ADHD. Podzielono je na dwie grupy – eksperymentalną, stosującą tak zwaną dietę eliminacji produktów oraz kontrolną, spożywającą tak zwaną „zdrową żywność”.
Wyniki okazały się dość zaskakujące (no, może nie dla mnie, ani dla wielu rodziców, ale dla sceptyków dietetycznych powiny być bardzo zdumiewające). U prawie dwóch trzecich dzieci stosujących dietę eliminacyjną przez 9 tygodni występowało znaczne zmniejszenie objawów ADHD i wyzywających zachowań buntowniczych. Objawy wróciły, kiedy dzieci przeszły na "zdrową" dietę kontrolną.
Dieta eliminacyjna została ograniczona do ryżu (niektórzy mogą unikać białego ryżu z powodu nadmiaru węglowodanów przy małej wartości odżywczej innego rodzaju, ale większość zgodzi się, że jest zasadniczo wolna od toksyn, niekontrowersyjna "bezpieczna skrobia"), mięsa, warzyw, gruszek i wody. Próbowano również mniej restrykcyjnej diety z małymi ilościami ziemniaków, pszenicy i innych owoców , ale pod koniec drugiego tygodnia 41% dzieci mniej ścisłej nie doznało porawy, więc zostały umieszczone na ścisłej diecie .
Wyniknęło kilka ciekawostek. Dzieci były badane na obecność przeciwciał IgG, rzekomo pomagających wykryć nietolerancję żywności. Testy takie są szeroko stosowane przez lekarzy i paraprofesjonalistów, celem zdiagnozowania alergii pokarmowch, ale nie ma wiele dowodów na to, że te testy mówią wiele o tym, na co możesz być rzeczywiście uczulony. Przeciwciała IgG po prostu oznaczają, że gdzieś po drodze krwiobieg był narażony na alergeny pokarmowe. W omawianym badaniu objawy ADHD u dzieci wydawał się mieć nic wspólnego z testem IgG.
Zespół dr Pelsser to stwierdza, że ściśle nadzorowana dieta eliminacyjna "jest cennym narzędziem do oceny, czy ADHD jest wywołane przez żywność, [ale] przepisywanie diety na podstawie testów IgG we krwi powinno być odradzane". Badanie INCA, które zostało "dobrze zaprojektowane i starannie wykonane, wykazało korzyści z nadzorowanego stosowania diety eliminacyjnej, a stanowi dodatkową opcję terapeutyczną dla niektórych dzieci z ADHD".
Lekarze powinni zachęcić rodziców do szukania porady dla dziecka u dietetyka, odnośnie odpowiedniego monitorowania stanu odżywienia i potrzeb dziecka.
Dla wzmocnienia dowodów: ci sami naukowcy prowadził pilotażowe badanie 27 dzieci, opublikowane w roku 2009 i stwierdził, że u 11 z 15 dzieci na diecie nastąpiła poprawa o co najmniej 40%, podczas gdy stan żadego z 12 dzieci będących na diecie kontrolnej nie poprawił się.
